Trong cơ thể của chúng ta có tồn tại một số khoáng chất quan trọng, có vai trò nuôi dưỡng tế bào và đảm bảo hoạt động của các cơ quan trong cơ thể. Nếu muốn ở trạng thái khỏe mạnh, nhiều năng lượng, cần đảm bảo vi khoáng được duy trì ở mức ổn định và có sự cân bằng trong nồng độ của các chất. Tuy nhiên thực tế, do quá trình ăn uống, sinh hoạt thiếu lành mạnh, môi trường sống nhiều yếu tố gây hại nên cơ thể thường rơi vào tình trạng rối loạn nước điện giải, dễ gây ra nhiều bệnh tật. Để tìm hiểu rõ về hiện tượng này cũng như nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả, bạn đọc đừng bỏ qua thông tin trong bài viết dưới đây.
Rối loạn nước điện giải là hiện tượng gì? Triệu chứng thường gặp
Theo các chuyên gia, bên cạnh nước, cơ thể chúng ta có chứa cả chất điện giải. Đây là những chất có thể hòa tan trong dịch, tạo ra được ion mang điện tích dương và âm. Các khoáng chất này là một phần không thể thiếu vì nó có khả năng nuôi dưỡng tế bào và hỗ trợ hoạt động của các cơ quan trong hệ thần kinh, huyết áp, tim mạch, cơ bắp.
Rối loạn điện giải có thể hiểu là hiện tượng mất cân bằng các chất điện giải trong cơ thể, khi đó vi khoáng có thể thấp hoặc cao quá mức so với nồng độ tiêu chuẩn. Lúc này, các cơ quan không thể đảm bảo chức năng, thậm chí có khả năng cao gây ra nhiều loại bệnh.
Triệu chứng của bệnh
Rối loạn điện giải là hiện tượng thường gặp, tuy nhiên không nhiều người chú ý đến vấn đề này hoặc xem nhẹ. Với mỗi mức độ khác nhau, các triệu chứng của nó cũng có sự khác biệt. Trong trường hợp rối loạn điện giải nhẹ sẽ rất khó để phát hiện, khi đó bạn cần thực hiện thăm khám, xét nghiệm để nhận biết. Với tình trạng nặng, biểu hiện bên ngoài thường rõ ràng hơn.
Xem thêm: Bật Mí 6+ Tác Dụng Của Nước Ion Kiềm Có Thể Bạn Chưa Biết
Được biết, hiện tượng rối loạn nước điện giải cũng không giống nhau với mỗi loại khoáng chất riêng. Khi đó bạn nên tìm hiểu để có sự so sánh giữa các triệu chứng, đồng thời sớm phát hiện ra những bất thường và tìm biện pháp xử lý tốt nhất.
- Triệu chứng mất nước: Đây là một trong những biểu hiện thường gặp nhất, tuy nhiên vẫn phụ thuộc vào loại khoáng chất đang bị mất cân bằng. Nếu bạn bị rối loạn nước điện giải do nồng độ natri quá cao hoặc thấp sau khi chơi thể thao hay vận động nặng sẽ gặp tình trạng sốt nhẹ, mất nước, nôn mửa và tiêu chảy. Một số trường hợp khác thường khát nước liên tục, dễ kích động, thần kinh không ổn định, thậm chí có thể co giật hoặc hôn mê.
- Thừa nước: Các chuyên gia cho biết, chúng ta cần bổ sung cho cơ thể từ 2 – 3 lít nước mỗi ngày để duy trì hoạt động của các bộ phận. Tuy nhiên không ít người lại uống uống quá nhiều nước, đặc biệt là nước ion kiềm. Việc làm này khiến cho lượng natri bị hòa tan vào dịch thể và các tế bào bị thừa nước. Lúc này người bệnh rất dễ rơi vào trạng thái đau đầu, yếu cơ, buồn nôn và nôn.
- Mệt mỏi, mất sức kéo dài: Người bị rối loạn nước điện giải cũng thường gặp triệu chứng mệt mỏi và mất sức, không có đủ sức lực và tinh thần để học tập, làm việc, khó khăn trong việc di chuyển và mất dần năng lượng. Nguyên nhân chính của hiện tượng này đó là cơ thể thiếu hụt magie, lâu dần có thể khiến bệnh nhân bị suy nhược, ốm yếu và giảm cân nhanh do ăn ít, cảm giác ăn không ngon miệng và chán ăn.
Những triệu chứng của rối loạn điện giải có mức độ khác nhau tùy thuộc vào từng loại khoáng chất bị mất cân bằng trong cơ thể. Nếu không được phát hiện và cải thiện từ sớm, người bệnh có thể mất hoàn toàn sức lực và gặp nhiều nguy hiểm tiềm ẩn. Do vậy bạn cần chú ý hơn đến chế độ ăn uống của mình, đồng thời nhanh chóng thăm khám, xét nghiệm, tìm đến bác sĩ tư vấn để tránh nguy cơ bệnh chuyển nặng hơn và mắc một số bệnh mãn tính.
Đối tượng thường bị rối loạn điện giải
Theo nghiên cứu thực tế, tất cả mọi người, từ trẻ nhỏ cho đến người lớn tuổi đều có nguy cơ bị rối loạn điện giải. Một số đối tượng đang mắc bệnh lý nền liên quan đến tim, gan, thận,… có tỷ lệ gặp tình trạng mất cân bằng khoáng chất cao hơn.
Tuy nhiên các chuyên gia cho biết, có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ bị rối loạn nước điện giải đó là: Người mắc bệnh thận mãn tính, bệnh xơ gan, bị suy tim xung huyết, người bị chấn thương ở xương, mắc bệnh tuyến giáp và cận giáp, rối loạn ăn uống hoặc trường hợp nghiện rượu nặng.
Tham khảo: Cách Sử Dụng Nước Ion Kiềm Đúng Chuẩn, Hiệu Quả Và An Toàn
Nguyên nhân chủ yếu gây rối loạn nước điện giải
Tình trạng rối loạn nước điện giải có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan. Thông qua các cuộc nghiên cứu cho thấy, hiện tượng này xuất hiện do cơ thể vận động quá sức, bị mất chất dịch khi nôn mửa hay tiêu chảy. Ngoài ra, trong quá trình sử dụng thuốc chữa bệnh, các thành phần có trong thuốc cũng gây mất cân bằng nồng độ khoáng chất của cơ thể.
Một số nguyên nhân được xác định cho từng tình trạng rối loạn điện giải cụ thể đó là:
Rối loạn magie
Magie là khoáng chất cần thiết để cơ thể vận hành ổn định. Được biết, khoáng chất này tham gia vào hàng trăm quá trình sống, đồng thời kiểm soát cách thức hoạt động của dây thần kinh và cơ bắp. Magie có thể xây dựng tế bào xương mới, tăng mật độ khoáng xương, thúc đẩy hấp thụ canxi, chống lại phản ứng viêm của cơ thể. Đồng thời chất này cũng hỗ trợ bơm máu đến tim, ngăn ngừa các bệnh về tim mạch, huyết áp, tiểu đường, đau đầu và đột quỵ.
Theo các chuyên gia, hiện tượng rối loạn điện giải do magie tăng chủ yếu liên quan đến bệnh thận giai đoạn cuối. Trong khi đó, magie giảm thường do một số nguyên nhân đó là: Suy tim, suy dinh dưỡng, tiêu chảy mãn tính, sử dụng nhiều rượu bia, đổ quá nhiều mồ hôi, cơ thể kém hấp thu, sử dụng thuốc lợi tiểu, thuốc kháng sinh,…
Rối loạn điện giải canxi
Được đánh giá là một trong những khoáng chất không thể thiếu của cơ thể, canxi đóng vai trò hỗ trợ hệ xương răng chắc khỏe, ngăn ngừa gãy xương và các vấn đề xương khớp khác, đồng thời ổn định huyết áp. Thông thường, chúng ta có thể rơi vào 2 trạng thái khi mất cân bằng điện giải đó là tăng canxi máu và hạ canxi máu.
- Hiện tượng tăng canxi máu: Được gây ra do một số nguyên nhân đó là mắc bệnh thận mãn tính, bị bệnh liên quan đến phổi, rối loạn tuyến giáp bao gồm cường tuyến cận giáp, mắc ung thư, uống quá nhiều thuốc bổ sung canxi, vitamin D hoặc thuốc kháng axit, lạm dụng nước lithium, theophylline,…
- Hạ canxi trong máu: Xuất phát từ các nguyên nhân như suy thận, thiếu hụt vitamin D, viêm tụy, suy tuyến thận giáp, ung thư tuyến tiền liệt, sử dụng thuốc trị loãng xương, thuốc chống động kinh hoặc do cơ thể kém hấp thu, ăn uống không đảm bảo.
Đừng bỏ qua: Bà Bầu Uống Nước Điện Giải Được Không Và Lưu Ý Khi Dùng
Rối loạn kali
Kali là chất cần thiết của cơ thể, liên quan trực tiếp đến hệ tim mạch, cụ thể là nhịp tim, sự hưng phấn của cơ tim. Ngoài ra, khoáng chất này cũng giúp cân bằng nước, điện giải cho cơ thể, ổn định hoạt động của hệ tiêu hóa, cơ bắp, đường tiết niệu. Không chỉ vậy, kali còn hỗ trợ quá trình sản xuất protein cũng như sự chuyển hóa glucose thành glycogen.
Khi rối loạn điện giải kali có 2 trường hợp xảy ra như sau:
- Nồng độ kali tăng quá mức: Nguyên nhân do suy thận, suy tuyến thượng thận, nhiễm toan nặng, cortisol quá thấp, mất nước nghiêm trọng, lạm dụng thuốc huyết áp và thuốc lợi tiểu.
- Nồng độ kali thấp: Thường xuất hiện do một số nguyên nhân đó là mất nước, nôn mửa hoặc tiêu chảy nặng, rối loạn ăn uống, kém hấp thu, sử dụng thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng và thuốc corticosteroid,..
Nguyên nhân gây rối loạn clo
Clo còn có tên gọi khác là chloride – chất điện giải quan trọng chiếm đến 70% lượng ion trong cơ thể người. Vai trò của clo đối với sức khỏe là giữ nước, tránh mệt mỏi, kiệt sức, hỗ trợ cơ bắp phát triển dẻo dai, kích thích hệ tiêu hóa, tăng cường hấp thu dưỡng chất. Ngoài ra, chất này còn kích thích khả năng thần kinh của cơ thể, khắc phục tình trạng hay quên, đãng trí.
Theo các chuyên gia, kể cả khi lượng clo trong cơ thể quá cao hoặc quá thấp đều gây ra nhiều ảnh hưởng và xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Cụ thể:
- Clo tăng quá mức: Do suy thận, quá trình lọc máu để điều trị bệnh và tình trạng mất nước nghiêm trọng.
- Clo giảm quá mức: Bao gồm vấn đề rối loạn natri và kali, do xơ nang, bị bọ cạp đốt, suy thận cấp, rối loạn ăn uống, chán ăn, kém hấp thu.
Rối loạn photpho
Photpho – khoáng chất có hàm lượng cao thứ 2 trong cơ thể người, đứng sau canxi và đóng vai trò quan trọng đối với sự hình thành, phát triển của xương và răng. Bên cạnh đó, khoáng chất này cũng tham gia trực tiếp vào quá trình sử dụng và dự trữ năng lượng, kích thích sự tăng trưởng, sửa chữa các mô tế bào bị tổn thương, điều hòa nhịp tim, tham gia vào quá trình co cơ, tạo điều kiện cho sự dẫn truyền các tín hiệu thần kinh.
Có thể bạn quan tâm: Máy lọc nước ion kiềm – sản phẩm bảo vệ sức khoẻ
- Lượng photpho trong cơ thể tăng quá mức là do: Mức canxi thấp, khó thở nặng, hội chứng ly giải khối u, bệnh thận mãn tính, chấn thương cơ nghiêm trọng, tuyến cận giáp hoạt động kém, sử dụng nhiều thuốc nhuận tràng chứa photpho.
- Lượng photpho trong cơ thể giảm quá mức là do: Vết bỏng nặng, thiếu hụt vitamin D, để cơ thể nhịn đói quá lâu, tuyến cận giáp hoạt động quá mức, lạm dụng rượu, sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch, thuốc kháng axit,…
Rối loạn natri
Natri cũng là một trong những nguyên tố vi lượng không thể thiếu của cơ thể, đóng vai trò duy trì thể tích huyết tương, cân bằng môi trường axit – bazơ của cơ thể, truyền xung động thần kinh, thúc đẩy các hoạt động bình thường của tế bào.
Rối loạn điện giải natri xảy ra khi nồng độ natri tăng hoặc giảm quá mức, cụ thể:
- Lượng natri tăng: Do tiêu thụ nước quá ít, mất nước nghiêm trọng khi nôn mửa quá nhiều, tiêu chảy, đổ mồ hôi hoặc do dùng một số loại thuốc có chứa corticosteroid.
- Lượng natri giảm: Do nôn hoặc tiêu chảy, ăn uống thiếu dinh dưỡng, suy gan, suy thận, suy tim, hội chứng tăng tiết ADH, rối loạn tuyến giáp, sử dụng thuốc lợi tiểu và thuốc động kinh.
Cách xử lý trong trường hợp rối loạn nước điện giải
Rối loạn điện giải có nhiều trường hợp với mức độ khác nhau tùy thuộc từng loại khoáng chất bị tăng hoặc giảm khác nhau. Tuy nhiên theo các chuyên gia, tình trạng này đều gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh, nếu không có biện pháp xử lý phù hợp có thể tiềm ẩn nhiều bệnh tật nguy hiểm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong trường hợp rối loạn nước điện giải có thể xử lý theo một số cách sau:
Bổ sung thực phẩm chức năng tăng cường khoáng chất
Rối loạn nước điện giải có thể là mất cân bằng canxi, kali, magie, natri, clo, photphat ở nhiều mức độ khác nhau. Khi đó dựa vào tình trạng cụ thể, các bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh một số thực phẩm chức năng hỗ trợ để bổ sung khoáng chất quan trọng đang bị thiếu hụt nhằm chống cảm giác mệt mỏi, uể oải, ổn định hoạt động của các cơ quan bên trong cũng như ngăn ngừa những tác dụng phụ có thể gặp phải.
Truyền vi khoáng qua đường tĩnh mạch
Rất nhiều trường hợp rối loạn nước điện giải được truyền điện giải thông qua đường tĩnh mạch. Đây là phương pháp phổ biến để bổ sung kịp thời vi khoáng cần thiết và điều chỉnh lượng nước sao cho phù hợp trong thời gian nhanh nhất. Bên cạnh đó, có một số loại thuốc được chỉ định thông qua đường tĩnh mạch nhằm mục đích loại bỏ chất điện giải dư thừa ra khỏi cơ thể, tránh tình trạng tăng khoáng chất quá mức. Mặc dù cho hiệu quả cao, tuy nhiên biện pháp này chỉ được áp dụng cho trường hợp người bệnh bị mất nước nhiều do tiêu chảy, nôn mửa hoặc vận động quá mức.
Chạy thận nhân tạo
Nếu bạn bị tăng hoặc giảm khoáng chất trong cơ thể, các bác sĩ cũng chỉ định phương pháp chạy thận nhân tạo. Cách thức này cần đến sự hỗ trợ của máy móc và thiết bị hiện tại để loại bỏ bớt chất thải dư thừa trong máu và tại một số cơ quan trong cơ thể. Chạy thận nhân tạo được thực hiện chủ yếu với những người bị rối loạn điện giải đột ngột hoặc trường hợp bệnh nhân đã áp dụng các phương pháp điều trị khác nhưng không đạt được kết quả như mong muốn.
Tìm hiểu ngay: Mua máy lọc nước ion kiềm ở đâu đảm bảo chất lượng
Ngoài ra, một số bệnh nhân bị rối loạn nước điện giải có khả năng cao nguy hiểm đến tính mạng, ngay lập tức các bác sĩ sẽ phải chạy thận nhân tạo để ngăn ngừa các nguy cơ nguy hiểm.
Được biết, sau khi sử dụng các biện pháp điều trị ở trên để ngăn ngừa tình trạng rối loạn nước điện giải, bệnh nhân được bác sĩ cho làm các xét nghiệm để kiểm tra tình hình sức khỏe. Trong trường hợp hiện tượng này đã được xử lý, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên về chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt phù hợp để hạn chế vấn đề tăng hoăc giảm khoáng chất quá mức tái phát trở lại và gây ra nhiều phiền toái khác.
Rối loạn nước điện giải là hiện tượng không hiếm gặp, có thể xảy ra ở mọi đối tượng và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Ở mức độ nhẹ thường khó phát hiện, tuy nhiên nếu trường hợp nặng sẽ tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho sức khỏe. Do đó bạn không nên chủ quan, hãy thăm khám tại địa chỉ uy tín để có biện pháp ngăn ngừa, điều trị hiệu quả nhất.
Cập nhật lúc: 9:00 Sáng , 17/03/2023
